Verschil (T)OM-zitting & zitting bij de rechtbank.

Wat is een (T)OM-zitting? En wat is het verschil met een zitting op de rechtbank?

Om deze laatste vraag te beantwoorden zal ik hieronder eerst kort uiteen zetten wat een TOM-zitting is en wat en OM-zitting is:

Zowel de TOM-zitting als de OM-zitting zijn beiden een wijze van buitengerechtelijke afdoening van de strafzaak. Dit betekent dat de zaak door de officier van justitie niet voorgelegd wordt aan de rechter. De officier doet, buiten de rechter om, een strafvoorstel aan de verdachte. Wanneer de verdachte akkoord gaat met de voorgestelde straf is de strafzaak in beginsel geëindigd en komt de kwestie in beginsel niet op zitting bij de rechtbank. In beide procedure komt er dus geen rechter aan te pas. Er zijn echter ook een aantal verschillen tussen een TOM-zitting en een OM-zitting:

TOM-zitting

Kenmerkend voor de TOM-zitting is:

• Straf alleen in de vorm van taakstraf of voorwaarden (vergoeding schade + afstand doen in beslag genomen goed)
• Maximale taakstraf is 120 uren
• Bij acceptatie van de straf wordt er een instemmingsverklaring opgemaakt en ondertekend
• Indien de taakstraf of voorwaarden niet worden nageleefd, wordt de verdachte alsnog gedagvaard om bij de rechter te verschijnen

OM-zitting

Kenmerkend voor de OM-zitting is:

• Verschillende soorten straffen (geldboete, taakstraf, te betalen schadevergoeding, gedragsaanwijzingen, etc)
• Maximale taakstraf is 180 uren
• Bij acceptatie wordt een strafbeschikking opgelegd. Indien u het niet eens bent met de opgelegde straf dient u hiertegen zelf binnen 14 dagen verzet in te stellen. Gaat u niet in verzet, dan wordt de straf onherroepelijk.

Vaak zijn mensen zich er niet van bewust dat als ze een straf via een TOM-zitting, OM-zitting of een strafbeschikking accepteren, dat dit ook gevolgen heeft voor hun strafblad. Dat de straf buiten de rechter en buiten de zittingszaal is opgelegd en wordt geaccepteerd betekent niet dat er geen vermelding wordt gedaan op het strafblad; dit is namelijk wel het geval (!).Tijdens zowel een TOM- als een OM-zitting kan de verdachte zich laten bijstaan door een advocaat. Dit is wel aan te raden. Waarom? In sommige gevallen wil de officier een straf opleggen die een rechter helemaal niet op zou leggen volgens de richtlijnen of zelfs een straf opleggen terwijl wellicht tijdens een rechtszitting je wel vrijgesproken zou kunnen worden. Het is dus zeker niet verstandig zomaar een voorstel te accepteren, dan wel zonder advocaat naar een TOM- of OM-zitting heen te gaan. 

Wat is dan het verschil met een zitting bij de rechtbank? 

Allereerst is een strafzitting op de rechtbank openbaar. Dit is voor sommige mensen een reden om een voorstel van de officier buiten de rechtbank te accepteren, zodat het geen openbare zitting wordt.

Daarnaast is het belangrijkste verschil dat bij een zitting op de rechtbank de officier van justitie een afdoeningsvoorstel doet aan de rechter, althans hij formuleert een strafeis, maar dat betekent niet dat de rechter deze straf ook oplegt. Tijdens een zitting op de rechtbank wordt (naar mijn mening) door de rechter veel meer ook de belangen van de verdachte meegewogen en wordt er meer rekening gehouden met de (persoonlijke) omstandigheden, hetgeen ertoe kan leiden dat er door de rechter een lagere straf wordt opgelegd.

In sommige gevallen is het zelfs zo dat er eerst door het OM een strafbeschikking wordt opgelegd, daar verzet tegen wordt ingediend, er alsnog tijdens de zitting vrijspraak volgt, dan wel zelfs dat nadat verzet is ingediend het OM alsnog tot seponering van de zaak overgaat, hetgeen betekent dat de zaak geheel niet meer zal worden behandeld en er geen verdere vervolging volgt.

Het is dus zeer belangrijk dat als je een oproep ontvangt voor een TOM- of OM-zitting of direct een strafbeschikking ontvangt, je zo snel mogelijk contact opneemt met een strafrecht advocaat, zodat wij kunnen beoordelen wat je het beste kunt doen.

Zelfs nadat een strafbeschikking is opgelegd heb je nog twee weken om verzet in te dienen. Neem dus ook dan zo snel mogelijk contact  op, zodat er nog verzet kan worden ingesteld binnen de termijn. Indien dat namelijk te laat gebeurt, is de beslissing onherroepelijk en kun je er niks meer tegen doen. 

Jolien Klomp
Strafrecht advocaat